Kerkelijke ge­meen­te

Onze gemeente beleeft het christelijk geloof in het besef van verbondenheid met de kerk van alle eeuwen en alle plaatsen. Zij hecht eraan het geloof zoveel mogelijk in gezamenlijkheid te beleven. Dit gebeurt in de zondagse eredienst, maar ook tijdens andere momenten van ontmoeting. De Evangelisch-Lutherse gemeente Den Haag is een zelfstandige gemeente binnen de Protestantse Kerk.

De lutherse gemeente in Den Haag is een open en gastvrije gemeente, aantrekkelijk voor zoekers naar zingeving en voor mensen die verslangen naar een open, ruime Evangelie-verkondiging.

Op de plek waar de Lutherse Kerk in Den Haag nu staat, komen al sinds 1615 mensen bij elkaar om kerkdiensten te vieren, elkaar te ontmoeten en allerlei activiteiten te ontplooien. Onze gemeente weet zich verbonden met deze geschiedenis en is in de loop der jaren een gemeenschap geworden waar je gekend wordt en waar je jezelf kan zijn, precies zoals je bent. Wij zijn aangemeld bij de Wijde Kerk. LHBTI+’ers zijn van harte welkom en vervullen ook functies in onze gemeente.

Aandacht voor een goed verzorgde en doordachte liturgie en kwaliteit van muziek is voor ons vanzelfsprekend. Erediensten elke zondag om 10.15 uur. Voor kinderen in de basisschoolleeftijd is er tijdens de eredienst kinderkerk.

Beleidsplan
We hebben onze plannen voor de komende periode verwoord in het beleidsplan 2023-2025.

Blijf op de hoogte
Onze gemeenteleden houden we op de hoogte via de e-mailservice (meestal eenmaal per week). U kunt zich hier abonneren.
De Luther Heraut komt tien maal per jaar uit. U ontvangt het blad per post voor €25,- per jaar of gratis via de email. Via de mail kunt u uw voorkeur aangeven. Voor onze gasten liggen er meeneem-exemplaren op de leestafel bij de uitgang.

 

Verhuizing, verblijf in ziekenhuis, ziekte of  overlijden? Geef het door!
Predikanten en kerkenraadsleden weten niet altijd van ziekte of zorgen, maar willen graag meeleven. Wij krijgen helaas niet vanzelfsprekend door wanneer gemeenteleden verhuizen, in het ziekenhuis terecht komen of  komen te overlijden. Wilt u ons zelf deze berichten doorgeven? Dit kan via de mail of via ds. Jannet van der Spek en ds. Erwin de Fouw (met name bij ziekenhuisverblijf of overlijden).

Ledenadministratie
Onze ledenadministrateur is bereikbaar via mail.

 

Door te klikken op onderstaande logo’s leest u de digitale versie van magazines en beleidsplan.

Regiogemeente

Onze gemeente is een regiogemeente en sinds het samengaan met de lutherse gemeente Leiden in 2019 nog uitgestrekter.

Het gebied bestrijkt onderstaande plaatsen, maar onze gemeenteleden wonen zelfs daarbuiten!
Alkemade,
‘s-Gravenhage,
‘s-Gravenzande,  Jacobswoude, Katwijk, Leiden, Leiderdorp,  Leidschendam, Liemeer, Lisse, Monster, Naaldwijk, Nieuw Vennep, Noordwijk, Noordwijkerhout, Nootdorp, Oegstgeest, Rijnsburg, Rijnwoude, Rijswijk, Sassenheim, Ter Aar, Valkenburg, Voorburg, Voorhout, Voorschoten, Warmond, Wassenaar, Wateringen, Zoetermeer en Zoeterwoude.

Klik hier voor een uitgebreide plattegrond.

 

Luthers Den Haag staat voor ontmoeting

Ondanks de regionale spreiding willen we elkaar graag ontmoeten tijdens activiteiten en bijeenkomsten. De lutherse gemeente in Den Haag is een open en gastvrije gemeente, aantrekkelijk voor zoekers naar zingeving en voor mensen die verlangen naar een open, ruime  Evangelie-verkondiging.

Aandacht voor een goed verzorgde en doordachte liturgie en kwaliteit van muziek is voor ons vanzelfsprekend.

Het aantal leden schommelt rond de 470. Gemiddeld bezoeken ongeveer 40 mensen de zondagse vieringen.

De kerkenraad

 

De gemeente wordt bestuurd door de kerkenraad. De kerkenraad bestaat uit door en vanuit de gemeente gekozen leden die ieder voor vier jaar gekozen worden en uiterlijk twee keer herkozen kunnen worden. Ook beide predikanten maken deel uit van de kerkenraad.

De verantwoordelijkheden en taken binnen de kerkeraad zijn verdeeld over drie colleges: de Ouderlingen (pastoraat), de Diaconie (zorg voor behoeftigen) en het college van Kerkrentmeesters (financiën), dat een onderdeel vormt van de ouderlingen, maar vanwege de financiële verantwoordelijkheden in een apart college is ondergebracht.

Per 29 augustus 2024 is er sprake van een overgangskerkenraad. Taken van voorzitter en scriba worden waargenomen door de predikanten.

 

 

Per 29 augustus 2024 is er sprake van een overgangskerkenraad. Het college van Ouderlingen is vacant.

De ouderlingen hebben – samen met de predikanten – de zorg over de gemeente als gemeenschap, het reilen en zeilen van de gemeente als geheel, de zaken van Diaconie en kerkrentmeesters daargelaten. Het gaat in het bijzonder om de bediening van Woord en sacramenten en de aanwezigheid van een ouderling bij de kerkdiensten.

De ouderlingen zijn verantwoordelijk voor het toerusten van de gemeente om daardoor de gemeente in staat te stellen haar pastorale en missionaire roeping te vervullen.

De ouderlingen hebben de herderlijke zorg van de gemeenteleden tot taak.

 

Per 29 augustus 2024 is er sprake van een overgangskerkenraad. Het college van Diakenen bestaat uit Gerard van der Laan.

De letterlijke betekenis van Diaconie is dienstbaarheid, hulp bieden aan allen die dit nodig hebben. Eeuwenlang werden haar taken gevormd door de werken van barmhartigheid die ons al door Jezus geleerd werden (Matteüs 25: 31- 40):

• hongerigen eten geven
• dorstigen te drinken geven
• vreemdelingen opnemen
• naakten kleden
• zieken bezoeken
• naar gevangenen toegaan

Het diaconale werk in onze gemeente houdt onder meer in:

Werk binnen de eigen lutherse gemeente
organiseren kerstbezoekjes bij 80-plussers
verzorgen kerstattenties voor vrijwilligers
organisiseren vrijwilligersbijeenkomsten
geven van individuele ondersteuning
versturen verjaardagskaarten aan gemeenteleden van 65 jaar en ouder
faciliteren van seniorenkring en Jour der Senioren
faciliteren van taxivervoer (rondom erediensten en ouderendiensten)

Collectes tijdens de erediensten
maken jaarplanning collectedoelen 

Bestuurlijke (en soms ook financiële) betrokkenheid bij
het Aandachtscentrum
de Diaconie van
 de Protestantse Gemeente ‘s-Gravenhage
de Lukaskerk (lukaskerk-denhaag.nl)(samenwerkingspartner)
Stad en Kerk (SteK)

Financiële betrokkenheid bij speciale activiteiten
het vakantiekamp
de Luther Heraut
vakantieweek voor ouderen
Voedselbank Lukaskerk
bloemen op de altaartafel als groet aan gemeenteleden

 

Om het werk van de Diaconie financieel te steunen, is iedere gift welkom op rekeningnummer NL91INGB0000037958
t.n.v. Diaconie ELG ‘s-Gravenhage te Den Haag.
De Diaconie heeft de ANBI-status.

 

Per 29 augustus 2024 is er sprake van een overgangskerkenraad. Het college van Kerkrentmeesters bestaat uit drie ouderling-kerkrentmeester: Helena Axler, Jolly Valstar-Vos en Ewald Grund (voorzitter). Hans Koopman is kerkrentmeester.

Het college van kerkrentmeesters is een geleding van de ouderlingen, maar kan daarnaast ook andere personen uit de gemeente (adviseurs) omvatten. De kerkrentmeesters zijn verantwoordelijk voor het financieel beheer, de ledenadministratie, het beheer van het vastgoed en het werkgeverschap voor de kerkelijke medewerkers.

ANBI

 

Kinderen - activiteiten uitgelicht

Crèche in ‘De ark’
Iedere week kan voor de allerkleinsten tijdens de eredienst opvang geregeld worden. Kinderen tussen de 0 tot 4 jaar kunnen spelen, knutselen en verhaaltjes luisteren. Vanaf de muren kijken de dieren van de ark en Noach mee. Ouders zijn zo in de gelegenheid de dienst bij te wonen. Wil je gebruik maken van de opvang, laat het ons dan tevoren weten via dit e-mailadres.

Kinderkerk
Wanneer je vier jaar bent geworden, mag je naar de kinderkerk. Iedere zondag (behalve in de zomervakantie) staat ‘de doos’ voor in de kerk. En elke keer zit er iets anders in. De kinderen beginnen samen met de andere kerkgangers in de kerkzaal. Nadat een van de kinderen de altaarkaarsen en de kinderkerkkaars heeft aangestoken, begint de dienst. De predikant kijkt samen met de kinderen in de doos. Wat zou er nu weer in zitten? Na een kort verhaal gaan de kinderen naar hun eigen ruimte om verder te horen over een thema uit de Bijbel. Soms lezen we een Bijbelverhaal, soms een prentenboek. Daarna gaan we tekenen of een spel doen. We komen tijdens het collectespel terug in de kerk om samen met alle gemeenteleden de week in te gaan met de zegen.
In de Advent- en Veertigdagentijd werken we aan een project en vlak voor de zomer sluiten we af met een dagje uit. De activiteiten zijn gericht op kinderen in de basisschoolleeftijd.

Jeugdouderling is Mascha de Haan, bereikbaar via dit e-mailadres

 

Nevendienst
Voor kinderen tussen de tien en twaalf jaar oud is de kinderkerk soms niet meer passend, maar de eredienst nog best ingewikkeld. Er is veel te leren over het gemeente zijn, de christelijke feestdagen en de symboliek in de kerk. Voor de preek gaan de kinderen naar een andere ruimte om over deze onderwerpen te spreken. Voor de zegen komen de kinderen weer terug in de kerk. De nevendienst wordt alleen aangeboden als er voldoende kinderen in deze leeftijdscategorie zijn. We spreken dan met elkaar af op welke zondagen we bij elkaar komen.

 

Tienerdienst
Tieners vanuit de Lukaskerk en de lutherse gemeente komen ongeveer een keer per drie weken op zondagochtend bij elkaar in een eigen ruimte in de Lukaskerk. Voorop staat het elkaar leren kennen in een ontspannen en gezellige sfeer, op veel verschillende fronten. Dus zowel hoe het met je gaat op school, hobby’s etc., maar ook eens praten over dingen die niet zo vaak ter sprake komen: bijvoorbeeld hoe je tegen het leven aan kijkt en hoe/of geloof daar een rol in speelt. Ook steken we aan het einde van de tienerviering kaarsjes aan, net als in de gewone viering in de Lukaskerk. De tieners hebben hun eigen app-groep en maken zelf afspraken over de data. Je kunt je interesse doorgeven aan jeugdouderling Mascha de Haan, bereikbaar via dit e-mailadres.

 

Kliederkerk
De lutherse gemeente organiseert samen met de Lukaskerk ongeveer eenmaal per kwartaal de Kliederkerk. Hiermee spelen we in op de behoefte om in het drukke leven van alledag een moment te vinden om met jong en oud bij elkaar te komen, om te bezinnen en te vieren rond een Bijbelverhaal, om creatief bezig te zijn (denk aan knutselen, iets bakken, iets bouwen) en samen te eten. We nodigen jong en oud uit om te komen. Kom met je nichtje of buurjongen, neem je vader mee, oma of tante. Kliederkerk is er echt voor alle generaties, het mooiste is om het samen met een jonger of ouder iemand te beleven. We starten om 15.30 met de activiteiten, om 16.30 is er een korte viering en daarna eten we samen. Om 17.30 uur sluiten we samen af. Iedere keer werken we met een ander Bijbelverhaal. Data zijn te vinden in de agenda.

 

Ouders en kinderen van 0 – 4 jaar
Daar sta je dan: je hebt bij de doop beloofd dat je je kind in het geloof in Christus op zult voeden. Maar hoe gaat dat? Hoe maak je dat waar in de praktijk van alle dag? Samen met de Lukaskerk hebben we een kring van ouders en kinderen die elkaar een paar keer per jaar op een middag in het weekend ontmoeten om samen met de kinderen over geloven bezig te zijn.
De kring komt momenteel niet bij elkaar, maar mocht je interesse hebben, dan gaan we direct aan de slag om iets te organiseren! Je kunt je interesse doorgeven aan jeugdouderling Mascha de Haan, bereikbaar via dit e-mailadres. 

 

Hét vakantiekamp
Het zomerkamp wordt ieder jaar georganiseerd voor kinderen van 6 tot en met 15 jaar door een groep enthousiaste vrijwilligers. Iedereen die van kampvuur, bosspelletjes en zwemmen houdt, is van harte welkom! Tijdens de week maak je met vriendjes en vriendinnetjes heel veel plezier en beleef je spannende avonturen. Meer informatie vind je op www.hetvakantiekamp.nl.

 

Geloofsopvoeding
Je laat je kind dopen. Je belooft het op te voeden in het geloof in Jezus Christus. Maar dan? Lees verder onder geloofsopvoeding en kinderboeken.

Jongeren - activiteiten uitgelicht

Tienerdienst
Tieners vanuit de Lukaskerk en de lutherse gemeente komen ongeveer een keer per drie weken op zondagochtend bij elkaar in een eigen ruimte in de Lukaskerk. Voorop staat het elkaar leren kennen in een ontspannen en gezellige sfeer, op veel verschillende fronten. Dus zowel hoe het met je gaat op school, hobby’s etc., maar ook eens praten over dingen die niet zo vaak ter sprake komen: bijvoorbeeld hoe je tegen het leven aan kijkt en hoe/of geloof daar een rol in speelt. Ook steken we aan het einde van de tienerviering kaarsjes aan, net als in de gewone viering in de Lukaskerk. De tieners hebben hun eigen app-groep en maken zelf afspraken over de data. Je kunt je interesse doorgeven aan jeugdouderling Mascha de Haan, bereikbaar via dit e-mailadres. 

 

Geloof in gesprek
In de voorbereiding op je belijdenis – of gewoon, omdat je graag over geloof in gesprek wilt gaan – neem je deel aan de gesprekskring ‘geloof in gesprek’. Met een regelmaat van ongeveer eens per drie weken kom je bij elkaar onder leiding van ds. Jannet van der Spek. Je interesse kun je bij haar aangeven. Zie de contactpagina.

Senioren - activiteiten uitgelicht

Seniorenbijeenkomsten
Twee maal in de maand organiseren we een bijeenkomst voor senioren. Dit zijn bijeenkomsten in een van de zalen van het kerkgebouw op dinsdagmiddag van 13.15–15.15 uur en deze zijn bestemd voor senioren, die houden van gezelligheid, spelletjes doen, samen praten en een kop koffie of thee drinken. Enkele malen per jaar wordt er een gast uitgenodigd of uitgebreid met elkaar over een onderwerp gepraat. Deze seniorenbijeenkomsten worden afgewisseld met de Jour der Senioren. Het Kerst- en Paasfeest wordt gevierd met een liturgisch gedeelte in de ochtend, een lunch en een wisselend middagprogramma. Eenmaal per jaar gaan de deelnemers van de seniorenbijeenkomsten een dagje uit. Iedereen is van harte welkom bij deze bijeenkomsten. Uw interesse kunt u kenbaar maken onze predikanten (zie contactpagina).

Jour der Senioren
Bent u 65+? Dan bent u van harte uitgenodigd om de Jour de Senioren bij te wonen: een middag van ontmoeting en gesprek. De Jour begint om 13.30 uur en wordt gehouden in de lutherse kerk. De data zijn vermeld in de agenda. Aanmelden kan via een van de predikanten  (zie contactpagina).

Ouderendiensten
Vier keer per jaar vieren de lutherse gemeente en de Lukaskerk een Ouderendienst op de zondagmiddag, waarbij rekening wordt gehouden met mogelijkheden en beperkingen van de aanwezigen. Zo is er bijvoorbeeld een pauze tijdens de dienst, waardoor de lange zit beter vol te houden is. Omdat deze middagdienst voor een deel van de mensen de enige mogelijkheid is om nog een kerkdienst mee te maken in onze kerk, vieren we tijdens iedere ouderendienst het Avondmaal. Aan het einde van de dienst krijgt iedereen een persoonlijke zegen mee.
Er staan vrijwilligers klaar om te helpen. U hebt ruim tijd voor bijpraten met oude bekenden voor de dienst begint, en in de pauze. Al een paar jaar wordt het steeds een gezellige ontmoeting tussen ouderen van Lukaskerk en lutherse gemeente. Wanneer u gebruik wilt maken van het vervoer dan kunnen we dat voor u kunnen regelen.
Als u deze dienst graag wil bijwonen, dan kunt zich bij ons aanmelden. Doet u dat in ieder geval wanneer u gebruik wilt maken van het vervoer dat we voor u kunnen regelen.
• Sara de Weerd (lutherse gemeente), 070- 3246943, e-mail
• Christine Scheurkogel (Lukaskerk), 070- 3808011, e-mail

Zorgvakanties voor gemeenteleden
Met regelmaat gaan enkele gemeenteleden in de maand juli naar een vakantieweek voor senioren in Nieuw Hydepark in Doorn. Deze vakantieweek wordt verzorgd door Het Vakantiebureau. Het Vakantiebureau beschikt over een groep vrijwilligers (waaronder ook verpleegkundigen), die er voor alle deelnemers een heerlijke vakantieweek van maken. Het is een geheel verzorgde vakantie zowel voor mensen, die geen of weinig zorg nodig hebben, als voor mensen met een grote zorgbehoefte. De Diaconie van onze gemeente zorgt voor de aanmelding en het vervoer. Heeft u interesse in deze vakantieweek, of wilt u meer informatie hierover, neemt u dan voor eind januari contact op met een van de predikanten  (zie contactpagina).

 

Internationaal

Onze gemeente vindt het belangrijk om het geloof te delen met christenen over de hele wereld. Dit gebeurt niet alleen door onze verbondenheid met de Lutherse Wereld Federatie (LWF), maar ook door concrete partnerschappen aan te gaan met christelijke gemeenten in binnen- en buitenland. Zo zijn wij in het bijzonder verbonden met de Deutsche Evangelische Gemeinde te Den Haag en de Protestantse Beth Fage Gemeente te Kusu Kusu Sereh (op het eiland Ambon).

Door onze vriendschappelijke contacten krijgen we een beeld van elkaars wijze van geloven en van elkaars gemeenteleven. Door voor elkaar te bidden en aandacht te geven aan onze zorg en vreugde brengen wij onze verbondheid tot uiting.

Het contact met de buitenlandse gemeenten loopt, vanwege de afstand, voornamelijk via e-mail en telefoon. Met de Duitse gemeente vieren we zo mogelijk tweemaal per jaar een gezamenlijke eredienst. Daarnaast streven wij er naar elkaar persoonlijk te ontmoeten. Alle leeftijden worden bij het contact betrokken.

Kusu Kusu Sereh
De protestantse gemeente ‘Beth Fage’ bevindt zich in het dorp Kusu Kusu Sereh op Ambon. Over en weer zijn diverse bezoeken gebracht. Met regelmaat krijgen we foto’s uit de gemeente en we wisselen met Pasen en Kerst groeten uit.

Onze Geschiedenis

 

Verspreiding in Nederland

In de Zuidelijke Nederlanden verspreidden zich de opvattingen van Luther via de Augustijner kloosters. Vanuit Antwerpen brachten Lutheranen later de lutherse ideeën naar de steden in de Noordelijke Nederlanden. Daar kwam het betrekkelijk laat tot het stichten van Lutherse gemeenschappen, vooral omdat Lutheranen erkenning door de overheid van wezenlijk belang vonden. Om deze reden en omdat het calvinisme beter paste bij de politieke ideeën die leefden onder degenen die de opstand tegen het gezag van Karel de Vijfde leidden, is het lutheranisme als kerkgenootschap altijd klein gebleven In Nederland. In Den Haag kwam het in 1611 tot het stichten van een eerste gemeente.
In de Nederlandse kerkgeschiedenis bleef de Evangelisch-Lutherse kerk altijd één van de kleinere protestantse kerken, vooral omdat na de synode van Dordrecht (1618 – 1619) de gereformeerde kerk (die later de Nederlandse Hervormde kerk zou gaan heten en die niet moet worden verward met de gereformeerde kerken vanaf de negentiende eeuw) door de overheid sterk bevoorrecht zou blijven.
Tegenwoordig wordt, in inhoudelijk opzicht, de identiteit van de lutherse traditie vooral bepaald door liturgie, gemeenschap en ambt.

De liturgie

Met liturgie wordt niet alleen bedoeld, dat de lutherse kerk een liturgische eigenheid heeft, die veel voorreformatorische aspecten heeft bewaard en waarin het kerklied een grote rol speelt (de ‘zingende kerk’). Het betekent ook, dat zij Woord en Sacrament van gelijk belang acht. Het evangelie, de blijde boodschap van Gods liefde in Jezus Christus, wordt naar de lutherse geloofsbeleving zowel met het woord en vanuit het Woord verkondigd als beleefd en opgewekt door de tastbare sacramenten van Doop en Avondmaal. Woord en Sacrament bevestigen niet alleen het geloof, zij wekken ook geloof. Daarom zeggen lutheranen ook wel dat het Woord hoorbaar Sacrament is en het Sacrament zichtbaar Woord.
In de lutherse traditie wordt gesproken van het ene openbare ambt van Woord en Sacrament. Dat betekent een aantal dingen. Ten eerste dat het ambt er is met het oog op de verkondiging van het Woord en het delen van de sacramenten. Ten tweede dat het ambt openbaar is en dus de toegankelijkheid van Woord en Sacrament voor alle gelovigen garandeert. Die openbare functie is verbonden met de functie van de predikant. Het bestuur van de gemeente wordt gevormd door de kerkenraad, waarin predikanten, ouderlingen, kerkrentmeesters en diakenen samenwerken. Naast deze officiële ambtsstructuur, bestaat binnen de lutherse traditie de diepgewortelde overtuiging dat christenen delen in het algemene priesterschap van alle gelovigen. Zij treden in een rechtstreekse relatie met God en kunnen elkaar bemoedigen en vergeven. Daarin klinkt duidelijk Luthers visie op de christelijke vrijheid door.
Sinds de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland geldt het ene openbare ambt van Woord en Sacrament, onderscheiden in het drieërlei ambt van predikant, ouderling en diaken. Daarmee is een ambtsstructuur gegeven, waarin zowel de lutherse als de gereformeerde traditie in Nederland zich kunnen vinden.

Maarten Luther

Maarten Luther werd in 1483 geboren in Eisleben in Duitsland. Zijn vader wilde dat hij jurist werd en hij ging in 1501 rechten studeren in Erfurt. Maar daar kwam hij tot de overtuiging dat het beter was het klooster in te gaan, wat hij in 1505 inderdaad deed. Vanaf 1507 studeerde hij in het klooster theologie nadat hij als monnik de gelofte afgelegd had (1506) en tot priester gewijd was (1507). In 1512 werd hij in de universiteitsstad Wittenberg tot doctor in de theologie benoemd en in 1514 werd hij predikant van de stadskerk van Wittenberg.
Hij ontwikkelde een afkeer van bepaalde handelingen door de Rooms-Katholieke Kerk die tot doel hadden om geld in te zamelen voor de bouw van de Sint Pieterskerk in het Vaticaan in Rome. Dat bouwproject kostte zoveel geld dat de Rooms-Katholieke Kerk in Duitsland erdoor in financiële moeilijkheden kwam.
De gelovige burgers konden voor veel geld zogenaamde ‘aflaten’ kopen. De Rooms-Katholieke Kerk zei dat aan iemand die een aflaat kocht zijn zonden zouden zijn vergeven. Maarten Luther werd daarover zo boos dat hij 95 stellingen opstelde en die volgens overlevering aan de deur van de slotkapel in Wittenberg timmerde.

 

Luther en Joden

Commentaar bij de antisemitische uitspraken van Luther door ds. Trinette Verhoeven, president evangelisch-lutherse synode van de Protestantse Kerk in Nederland.

“De vijfhonderdste verjaardag van de Reformatie, in 2017, hoeft niet alleen maar feestelijk te zijn. Nederlandse kerken moeten dat jaar ook stilstaan bij de onfrisse kant van reformator Maarten Luther, vinden Joodse prominenten. Zij roepen de kerken op om dan excuses te maken voor Luthers Jodenhaat.” Zo opende Trouw enkele weken geleden.

En de meningen buitelden over elkaar. Velen meenden dat de Protestantse Kerk in Nederland excuses voor haar verleden aan zou moeten bieden. Maar kan de Protestantse Kerk excuses maken voor iets waar zij part noch deel aan had?

Lutheranen worstelen al langer met dit deel van hun geschiedenis. Ooit heeft Luther zelf gezegd dat de nieuwe kerk geen verwijzing naar zijn naam zou moeten dragen omdat wij volgers van het evangelie moeten zijn en niet van een mens. Ongelukkigerwijs is de naam van Luther toch gebruikt. Lutheranen hebben daardoor anno nu nog meer de verplichting zich te verhouden tot hun geschiedenis dan anderen die deze geschiedenis delen.

Antisemitisme

Luther heeft een onfrisse kant. Wat hij over Joden heeft gezegd, kan absoluut niet. We komen er niet door te zeggen dat het antisemitisme wortelt in een lange Europese geschiedenis. Luther heeft hierin een akelige rol gespeeld. Wij wijzen zijn gedachtegoed over Joden dan ook met klem af.

Na de Tweede Wereldoorlog is de lutherse kerk in Nederland er zich goed van bewust geweest dat het bij een simpele afwijzing van het gedachtegoed van Luther in deze niet kon blijven; zij is een van de oprichters van een Europese Commissie voor de Kerk en het Joodse Volk geweest. Deze commissie brengt 25 Europese lutherse kerken bijeen. In deze commissie is de viering van 2017 en het duistere verleden al in 2011 aan de orde geweest. Zij benadrukt de eenheid van oude en nieuwe testament en de noodzaak van kennis van de Joodse exegese.

Joodse rechten

De lutherse geschiedenis kent ook andere opvattingen dan die van Luther; te denken valt aan de opvattingen van Urbanus Rhegius en Andreas Osiander die de dialoog zochten en voor Joodse rechten opkwamen. Het wordt tijd dat deze mensen onder ons meer aandacht krijgen. Gelukkig zijn er op dit terrein ook gesprekken met vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap geweest.

In 1983 zijn er naar aanleiding van het jubileum van de 500ste geboortedag van Luther gesprekken gevoerd tussen de lutherse en de Joodse wereldgemeenschap. Deze gesprekken, die in Stockholm gevoerd werden, hebben geleid tot een gezamenlijke verklaring waarin de integriteit en waardigheid van elkaars geloofsgemeenschappen werden bevestigd. Daarbij werd de wederzijdse verplichting op zich genomen om iedere vorm van racisme en religieuze vooroordelen te bestrijden, alsook volle geloofsvrijheid te bevorderen. Zending onder Joden zij ons verre.

Gezamenlijke erfenis

Ik wil in dit verband dan ook de conclusie van toen onderstrepen dat Joden en lutheranen met de profeten van Israël een gezamenlijke erfenis delen. Deze inspireren ons om aan een wereld te werken waarin oorlog niet meer dreigt, armoede en honger niet meer bestaan en geweld en vooroordelen worden overwonnen. Dat komt heel dicht bij de intentie van onze kerkorde dat onze kerk geroepen is gestalte te geven aan haar onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël.

Ds. Trinette Verhoeven, president evangelisch-lutherse synode van de Protestantse Kerk in Nederland. De evangelisch-lutherse synode is een verankering voor de lutheranen in de Protestantse Kerk, en een adviesorgaan voor de synode van de Protestantse Kerk.

De legende van de zwaan

De zwaan is een veelgebruikt symbool in Luthers Nederland. De oorsprong hiervan gaat terug naar Johannes Hus, de bekende Boheemse voorloper van de Reformatie. Toen hij in 1415 in Konstanz op de brandstapel stond om daar als ketter verbrand te worden, zou hij hebben gezegd: “Gij braadt heden een gans, maar over 100 jaar komt er een zwaan, die u niet zult braden en die mijn werk zal voortzetten!”. Hus is Tsjechisch voor gans. Deze legende werd later in verband gebracht met het optreden van Luther.
De zwaan heet een muzikale vogel te zijn. Luther hield veel van muziek en componeerde ook zelf. De bewering dat zwanen al zingend met vreugde sterven, sprak hem aan. Luther wist waarschijnlijk ook van de ridderlijke zwaanorde (gesticht in 1442) met een zwaan als kenteken en ideaal van evangelische vroomheid.

De Evangelisch-Lutherse gemeente en de PKN

Op 1 mei 2004 ontstond de Protestantse Kerk in Nederland, door het samengaan van de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden met de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken. Zo is er een kerkgenootschap gevormd, dat in zichzelf oecumenisch is, omdat het tegelijkertijd de calvinistische en de lutherse traditie herbergt. Landelijk gezien is de fusie van de kerken een feit en spreken we van één Protestantse Kerk. Plaatselijk blijft het mogelijk om als zelfstandige gemeente te blijven functioneren. Onze gemeente heeft voor de laatste mogelijkheid gekozen. Vanuit deze basis wil zij de lutherse traditie vruchtbaar maken voor de Protestantse Gemeente Den Haag. Dit wil zij doen in hechte samenwerking. Dat blijkt vooral uit de zaken en activiteiten, die betrekking hebben op de stad als geheel.

Stichting Wees- en Oudeliedenhuis

Van wezen en oude lieden… en dingen die niet voorbij gaan. Want omzien naar anderen is van alle tijden. In onze gemeente kennen we de Stichting Wees- en Oudeliedenhuis (“anno 1733”).

In het verleden had onze lutherse gemeente een ‘huis voor oude lieden’ aan de Laan van Nieuw-Oost Indië en later – toen zoiets een bejaardenhuis heette – Swaenesteyn aan de Nieuwendamlaan. Ook was er tot het begin van de 20e eeuw een weeshuis aan de Lange Lombardstraat.

Toen deze taken in de vorige eeuw naar de burgerlijke overheid verschoven, zijn de gebouwen en de grond verkocht, en met de opbrengst daarvan is een fonds gevormd. Voortkomend uit de historie, wordt het fonds beheerd door een College van Regenten en Regentessen, dat jaarlijks de opbrengst van het vermogen verdeelt over projecten die – vanzelfsprekend! – gericht zijn op jong en oud. Daarbij wordt ongeveer de helft van het geld besteed in de eigen gemeente (aan o.a. jeugdraad, kamp en ouderenwerk), de andere helft aan projecten in binnen- en buitenland. Daarbij zoeken we steeds een luthers randje.

Bekijk bijgaand filmpje om een duik te nemen in de geschiedenis van de Stichting Wees- en Oudeliedenhuis.

Samenwerking

De Evangelisch-Lutherse gemeente Den Haag is onderdeel van de Protestantse Kerk in Nederland
en werkt samen met:

Protestantse Kerk
ANBI Status
Ringleiding aanwezig
Rolstoelvriendelijke toegang